انواع سیستم‌های تصفیه آب ساختمان و کاربردهای آن‌ها

در دنیای امروز، دسترسی به آب سالم و بهداشتی، بیش از هر زمان دیگری به یک دغدغه اساسی تبدیل شده است. با گسترش روزافزون شهرنشینی، توسعه بی‌رویه صنایع و افزایش آلودگی‌های محیط زیستی، منابع آب طبیعی و حتی آب لوله‌کشی شهری، دیگر آن کیفیت سابق را نداشته و ممکن است حاوی طیف وسیعی از آلاینده‌های مضر باشند. این آلاینده‌ها نه تنها سلامت انسان را به خطر می‌اندازند، بلکه می‌توانند به تاسیسات ساختمان، لوازم خانگی و حتی کیفیت زندگی ساکنین نیز آسیب برسانند. از این رو، استفاده از دستگاه تصفیه آب ساختمان به عنوان یک راهکار موثر و کارآمد برای تامین آب سالم و گوارا در ساختمان‌ها، به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است.

این مقاله، با هدف ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی در زمینه انواع سیستم‌های تصفیه آب ساختمان و کاربردهای سیستم تصفیه آب در بخش‌های مختلف ساختمان، تدوین شده است. 

چرا به سیستم تصفیه آب ساختمان نیاز داریم؟ تهدیدات پنهان در آب مصرفی

شاید تصور کنید آب لوله‌کشی شهری، به دلیل نظارت و کنترل مداوم، کاملاً سالم و بهداشتی است. اما واقعیت این است که حتی آب لوله‌کشی نیز ممکن است در مسیر انتقال تا رسیدن به ساختمان شما، با آلاینده‌های مختلفی مواجه شود. علاوه بر این، منابع آب اولیه نیز به دلیل آلودگی‌های صنعتی، کشاورزی و فاضلاب‌های شهری، کیفیت خود را از دست داده‌اند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر مهم‌ترین آلاینده‌های موجود در آب مصرفی ساختمان‌ها می‌پردازیم:

• ذرات معلق: دشمنان خاموش لوله‌ها و شیرآلات

ذرات معلق شامل شن، ماسه، گل و لای، زنگ لوله‌های فرسوده و سایر ذرات ریز و درشت هستند که به طور طبیعی در آب وجود دارند یا در اثر فرسایش لوله‌ها و تاسیسات وارد آب می‌شوند. این ذرات نه تنها ظاهر آب را کدر و ناخوشایند می‌کنند، بلکه می‌توانند باعث گرفتگی لوله‌ها، شیرآلات و کاهش فشار آب شوند. رسوب این ذرات در تاسیسات گرمایشی و سرمایشی نیز باعث کاهش راندمان و افزایش مصرف انرژی خواهد شد.

• کلر و ترکیبات کلر: گندزدای ضروری، اما مضر برای سلامتی

کلر به عنوان یک ماده گندزدا، به منظور از بین بردن میکروارگانیسم‌های مضر به آب لوله‌کشی افزوده می‌شود. اما متاسفانه، کلر و ترکیبات جانبی آن مانند تری‌هالومتان‌ها، طعم و بوی نامطبوعی به آب می‌بخشند و می‌توانند در درازمدت برای سلامتی انسان مضر باشند. تماس مداوم با آب کلردار در هنگام استحمام نیز می‌تواند باعث خشکی پوست و مو، تحریک چشم و مشکلات تنفسی شود.

• فلزات سنگین: تهدیدی جدی برای سلامت انسان

فلزات سنگین مانند سرب، جیوه، آرسنیک، کادمیوم و کروم، از جمله خطرناک‌ترین آلاینده‌های آب هستند که می‌توانند از طریق لوله‌های فرسوده، آلودگی‌های صنعتی و کشاورزی وارد آب شوند. این فلزات در بدن تجمع یافته و باعث بروز بیماری‌های مختلفی از جمله مشکلات عصبی، کلیوی، سرطان و اختلالات رشد در کودکان می‌شوند. حتی مقادیر کم فلزات سنگین در آب نیز می‌تواند در درازمدت اثرات مخربی بر سلامتی داشته باشد.

• میکروارگانیسم‌ها: عوامل بیماری‌زای پنهان در آب

باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و قارچ‌ها، از جمله میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا هستند که می‌توانند از طریق منابع آب آلوده، فاضلاب‌ها و سیستم‌های لوله‌کشی فرسوده وارد آب مصرفی ساختمان‌ها شوند. مصرف آب آلوده به این میکروارگانیسم‌ها می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلفی از جمله عفونت‌های گوارشی، اسهال، استفراغ، حصبه، وبا و هپاتیت شود. 

• مواد شیمیایی: سموم و آلاینده‌های صنعتی و کشاورزی

سموم دفع آفات نباتی، کودهای شیمیایی، حلال‌های صنعتی، مواد شوینده و سایر مواد شیمیایی، از جمله آلاینده‌های شیمیایی هستند که می‌توانند از طریق نفوذ به منابع آب زیرزمینی، رواناب‌های سطحی و تخلیه فاضلاب‌های صنعتی وارد آب مصرفی شوند. این مواد شیمیایی می‌توانند طعم و بوی نامطبوعی به آب ببخشند و در درازمدت باعث بروز مشکلات سلامتی مختلفی از جمله اختلالات هورمونی، مشکلات تولید مثل و سرطان شوند.

انواع سیستم‌های تصفیه آب ساختمان: راهکارهای متنوع برای نیازهای متفاوت

سیستم‌های تصفیه آب ساختمان با توجه به محل نصب، نوع فیلتراسیون و کاربرد، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در این بخش به بررسی دقیق‌تر و جامع‌تر انواع این سیستم‌ها می‌پردازیم:

سیستم‌های پیش تصفیه ورودی ساختمان: خط مقدم دفاع از تاسیسات

سیستم‌های پیش تصفیه ورودی ساختمان که به عنوان فیلتر ورودی ساختمان یا پیش تصفیه آب ورودی ساختمان نیز شناخته می‌شوند، در ابتدای مسیر لوله‌کشی آب ساختمان و قبل از کنتور نصب می‌گردند. وظیفه اصلی این سیستم‌ها، حذف ذرات معلق درشت، شن، ماسه، گل و لای، زنگ لوله‌ها و سایر آلاینده‌های فیزیکی از آب ورودی است.

سیستم‌های تصفیه آب مرکزی ساختمان: تصفیه آب کل ساختمان به صورت متمرکز

سیستم تصفیه آب مرکزی ساختمان یا دستگاه تصفیه آب کل ساختمان، یک راهکار جامع و کارآمد برای تصفیه آب مصرفی کل ساختمان به صورت متمرکز است. این سیستم‌ها معمولاً در موتورخانه، زیرزمین یا محل ورودی آب اصلی ساختمان نصب می‌شوند و تمامی آب ورودی به ساختمان را قبل از توزیع در لوله‌ها، تصفیه می‌کنند. سیستم‌های تصفیه آب مرکزی معمولاً از ترکیبی از فیلترهای مختلف و سیستم‌های ضدعفونی تشکیل شده‌اند تا طیف وسیعی از آلاینده‌ها را حذف نمایند.

اجزای اصلی سیستم تصفیه آب مرکزی ساختمان

• فیلتر شنی (Sand Filter): فیلترهای شنی با استفاده از لایه‌های مختلف شن و سیلیس، ذرات معلق درشت و کدورت آب را به طور موثری کاهش می‌دهند. این فیلترها به عنوان اولین مرحله تصفیه فیزیکی در سیستم‌های مرکزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• فیلتر کربنی (Carbon Filter): فیلترهای کربنی با استفاده از کربن فعال، کلر آزاد، ترکیبات آلی فرار (VOCs)، طعم و بوی نامطبوع آب را حذف می‌کنند. این فیلترها نقش مهمی در بهبود کیفیت طعم و بوی آب و حذف آلاینده‌های شیمیایی دارند.
• سختی گیر آب (Water Softener): سختی گیرهای آب با استفاده از فرآیند تبادل یونی، یون‌های کلسیم و منیزیم (عامل سختی آب) را با یون‌های سدیم جایگزین می‌کنند. آب نرم شده، از تشکیل رسوب در لوله‌ها، شیرآلات و لوازم خانگی جلوگیری کرده و باعث افزایش طول عمر آن‌ها می‌شود.
• سیستم ضدعفونی (Disinfection System): سیستم‌های ضدعفونی مانند UV (اشعه ماوراء بنفش)، ازن (Ozone) و کلرزنی (Chlorination)، به منظور از بین بردن میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا (باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها) در آب استفاده می‌شوند. انتخاب نوع سیستم ضدعفونی به کیفیت آب ورودی و استانداردهای بهداشتی مورد نظر بستگی دارد.
• فیلترهای میکرونی (Micron Filters): فیلترهای میکرونی با منافذ بسیار ریز (معمولاً 1 تا 5 میکرون)، ذرات معلق ریزتر و رسوبات احتمالی را حذف می‌کنند و کیفیت آب خروجی را بهبود می‌بخشند.
• سیستم اسمز معکوس (RO System) (در برخی موارد): در مواردی که نیاز به تصفیه بسیار دقیق و حذف املاح محلول در آب باشد، ممکن است از تصفیه آب ro صنعتی نیز در سیستم تصفیه آب مرکزی استفاده شود.

مزایای سیستم تصفیه آب مرکزی ساختمان

• تامین آب تصفیه شده برای کل ساختمان: تمامی شیرآلات، دوش‌ها، سرویس‌های بهداشتی و خروجی‌های آب ساختمان، از آب تصفیه شده بهره‌مند می‌شوند.
• حفاظت از تاسیسات و لوازم خانگی: جلوگیری از رسوب‌گذاری، خوردگی و فرسایش لوله‌ها، شیرآلات، پکیج، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و سایر لوازم خانگی.
• کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات: افزایش طول عمر تاسیسات و لوازم خانگی، منجر به کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات در بلندمدت می‌شود.
• بهبود کیفیت زندگی ساکنین: تامین آب سالم، گوارا و بهداشتی برای تمامی مصارف، بهبود کیفیت زندگی و ارتقای سطح سلامت ساکنین ساختمان را به همراه دارد.
• افزایش ارزش ملک: نصب سیستم تصفیه آب مرکزی، به عنوان یک مزیت رقابتی، می‌تواند ارزش ملک را افزایش دهد.

دستگاه‌های تصفیه آب خانگی: راهکار نقطه‌ای برای آب آشامیدنی

دستگاه‌های تصفیه آب خانگی، به صورت نقطه‌ای در آشپزخانه، آبدارخانه یا محل مصرف نصب می‌شوند و به طور اختصاصی برای تصفیه آب آشامیدنی و پخت و پز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها در انواع مختلفی با فناوری‌های گوناگون و مراحل تصفیه متفاوت در بازار موجود هستند. انتخاب بهترین دستگاه تصفیه آب خانگی به نیازها، بودجه و سلیقه شما بستگی دارد.

انواع دستگاه‌های تصفیه آب خانگی بر اساس فناوری تصفیه

• دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس (RO): دستگاه آب شیرین کن خانگی اسمز معکوس RO، به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و موثرترین روش‌های تصفیه آب خانگی شناخته می‌شود. این دستگاه‌ها با استفاده از فیلتر ممبران اسمز معکوس، که یک غشای نیمه‌تراوا با منافذ بسیار ریز است، قادر به حذف تا 99% از املاح مضر، نیترات، فلزات سنگین، میکروارگانیسم‌ها، مواد شیمیایی و سایر آلاینده‌های موجود در آب هستند. آب خروجی از دستگاه تصفیه آب RO، آبی با خلوص بسیار بالا و کیفیت عالی است.
• دستگاه تصفیه آب الترافیلتراسیون (UF): دستگاه تصفیه آب UF، با استفاده از فیلتر ممبران الترافیلتراسیون، که غشایی با منافذ ریزتر از فیلترهای الیافی و کربنی است، ذرات معلق، باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها را حذف می‌کند. اما برخلاف اسمز معکوس، املاح مفید آب را حفظ می‌کند. دستگاه تصفیه آب UF، برای مناطقی که آب ورودی از نظر املاح نسبتاً مناسب است و بیشتر نگرانی از بابت آلودگی‌های میکروبی وجود دارد، گزینه مناسبی است.
• دستگاه تصفیه آب سه مرحله‌ای، شش مرحله‌ای و هفت مرحله‌ای (Multi-stage Water Purifiers): این دستگاه‌ها از ترکیبی از فیلترهای مختلف مانند فیلتر الیافی، فیلتر کربنی (GAC و CTO)، فیلتر رزینی، فیلتر مینرال و فیلتر قلیایی برای تصفیه آب استفاده می‌کنند. دستگاه تصفیه آب هفت مرحله ای یونیزه قلیایی، علاوه بر تصفیه آب، با افزودن املاح معدنی و یونیزه کردن آب، خواص قلیایی و آنتی‌اکسیدانی نیز به آب می‌بخشد.
• دستگاه تصفیه آب سرشیری (Faucet Filters): این دستگاه‌ها، کوچک و ساده بوده و به راحتی بر روی شیر آب نصب می‌شوند. معمولاً از یک فیلتر الیافی یا کربنی ساده برای حذف ذرات معلق و کلر استفاده می‌کنند. دستگاه تصفیه آب سرشیری، برای مصارف محدود و موقت مناسب است و راندمان تصفیه پایینی دارد.

کاربردهای سیستم‌های تصفیه آب ساختمان: فراتر از آب آشامیدنی

سیستم‌های تصفیه آب ساختمان، تنها برای تامین آب آشامیدنی سالم کاربرد ندارند. بلکه در بخش‌های مختلف ساختمان و برای مصارف گوناگون، می‌توان از مزایای آب تصفیه شده بهره‌مند شد:

• مصارف آشامیدنی و پخت و پز: اولویت اصلی

تامین آب سالم، گوارا و بهداشتی برای نوشیدن و تهیه غذا، مهم‌ترین کاربرد دستگاه تصفیه آب خانگی و سیستم تصفیه آب مرکزی ساختمان است. استفاده از آب تصفیه شده برای نوشیدن، از ابتلا به بیماری‌های ناشی از آب آلوده جلوگیری کرده و به حفظ سلامتی کمک می‌کند. همچنین، استفاده از آب تصفیه شده در پخت و پز، طعم و کیفیت غذا را بهبود می‌بخشد.

• بهداشت و استحمام: لطافت پوست و مو، سلامت بدن

آب تصفیه شده، به ویژه آب فاقد کلر، برای استحمام بسیار مفید است. حذف کلر و سایر مواد شیمیایی از آب حمام و دوش، از خشکی پوست و مو، تحریک چشم و مشکلات تنفسی جلوگیری می‌کند. استفاده از سیستم تصفیه آب مرکزی ساختمان، امکان بهره‌مندی از آب تصفیه شده در تمامی حمام‌ها و دوش‌های ساختمان را فراهم می‌کند.

• مصارف بهداشتی: حفظ زیبایی و طول عمر تاسیسات

تامین آب تصفیه شده برای سرویس‌های بهداشتی، روشویی‌ها و توالت‌ها، از رسوب‌گذاری و گرفتگی شیرآلات، دوش‌ها و فلاش تانک‌ها جلوگیری می‌کند. این امر، باعث افزایش طول عمر تاسیسات و کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات می‌شود. همچنین، استفاده از آب تصفیه شده، لکه‌های ناشی از رسوب را بر روی سطوح بهداشتی کاهش داده و زیبایی ظاهری آن‌ها را حفظ می‌کند.

• صنایع و تاسیسات: کیفیت و راندمان در تولید و خدمات

در صنایع مختلف مانند صنایع غذایی، دارویی، آرایشی بهداشتی، نساجی و الکترونیک، آب با کیفیت بسیار بالا و مشخصات فنی خاص مورد نیاز است. سیستم‌های تصفیه آب صنعتی اسمز معکوس و سایر سیستم‌های تخصصی، قادر به تامین آب با خلوص و کیفیت مورد نیاز این صنایع هستند. همچنین، در تاسیسات خاص مانند استخرها، جکوزی‌ها، آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها نیز استفاده از آب تصفیه شده، ضروری است.

• آبیاری: شادابی گیاهان، صرفه‌جویی در مصرف آب

استفاده از آب تصفیه شده برای آبیاری فضای سبز، باغچه و گیاهان آپارتمانی، به بهبود رشد و شادابی گیاهان کمک می‌کند. آب تصفیه شده، فاقد املاح مضر و مواد شیمیایی است که می‌توانند به گیاهان آسیب برسانند. همچنین، استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای به همراه آب تصفیه شده، می‌تواند به طور قابل توجهی در مصرف آب صرفه‌جویی کند.

نتیجه‌ گیری: سرمایه‌گذاری برای سلامتی و آسایش

سیستم‌های تصفیه آب ساختمان، نه تنها یک وسیله لوکس و تجملاتی نیستند، بلکه یک ضرورت برای حفظ سلامتی، ارتقای کیفیت زندگی و حفاظت از تاسیسات ساختمان به شمار می‌روند. با شناخت انواع سیستم‌های تصفیه آب ساختمان و کاربردهای سیستم تصفیه آب، می‌توانید با آگاهی کامل، بهترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کرده و از مزایای آب تصفیه شده بهره‌مند شوید. استفاده از دستگاه تصفیه آب ساختمان، یک سرمایه‌گذاری ارزشمند برای حال و آینده شما و ساکنین ساختمان خواهد بود.